Mimo, że przepisy dotyczące importu usług funkcjonują w polskim obrocie prawnym już jakiś czas, to wciąż pojawiają się pytania, czy w każdym przypadku po stronie polskiego podmiotu nabywającego daną usługę, istnieje konieczność aby zadeklarować w rozliczeniu dla podatku od towarów i usług import usług. Jednym z kontrowersyjnych przypadków jest występujący dość często zakup biletu lotniczego od kontrahenta zagranicznego.
Czy w takim przypadku polski podatnik winien rozpoznać w składanym przez siebie rejestrze JPK VAT import usług? Po czyjej stronie leży obowiązek opłacenia podatku VAT.
Aby odpowiedzieć na nasuwające się powyżej pytanie, należy prześledzić nie tylko przepisy ustawy
o podatku od towarów i usług, ale również stanowisko organów podatkowych w tej sprawie.
Kto zobowiązany jest do rozliczenia podatku VAT?
Podmiotami obowiązanymi do rozliczenia podatku od towarów i usług są podatnicy dokonujący dostawy towarów i świadczenia usług. Niekiedy, jak wskazuje ustawa, podmiotami obowiązanymi do rozliczenia podatku VAT mogę być również nabywcy towarów i usług. Mówi o nich art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, który nakłada obowiązek rozliczenia podatku VAT na podatników nabywających usługi od podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, tj. Polski. Jest to transakcja określona ustawą jako import usług (art. 2 pkt 9 ustawy o VAT).
Niezwykle istotne dla ustalenia gdzie dane świadczenie usług powinno być opodatkowane, jest ustalenia miejsca ich świadczenia.
Ważne
Miejsce świadczenia usług
Art. 28b ust. 1 ustawy o VAT wskazuje na miejsce świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika, którym jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n. Wśród wskazanych wyjątków znalazł się art. 28f ust. 1 ustawy o VAT dotyczący świadczenia usług pasażerów, zgodnie z którym miejscem świadczenia usług transportu pasażerów jest miejsce, gdzie odbywa się transport z uwzględnieniem pokonanych odległości.
Ponieważ przedmiotem podjętej analizy jest zakup biletów lotniczych, mówimy tutaj o transporcie lotniczym osób, którego to zasady dotyczące ustalania miejsca świadczenia zostały określone w § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2013r. w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 80 z późn. zm.). W myśl tego przepisu w przypadku świadczenia, środkami transportu morskiego lub lotniczego, usług międzynarodowego transportu osób miejscem świadczenia tych usług jest terytorium kraju. Przepis ust. 1 nie narusza przepisów obowiązujących w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej (§ 3 ust. 2 ww. rozporządzenia). Powyższa zasada ma zastosowanie do podatników podatku od towarów i usług świadczących przedmiotowe usługi. Brak założenia, że przytoczony powyżej § 3 rozporządzenia ma zastosowanie wyłącznie do podatników podatku od towarów i usług sprzedających przedmiotowe usługi, prowadziłby do sytuacji, w której na terytorium Polski opodatkowaniu podlegałaby zarówno sprzedaż międzynarodowych biletów lotniczych na rzecz zagranicznych kontrahentów, jak również ich zakup. W rezultacie mogłoby dochodzić do podwójnego opodatkowania opisanych transakcji.
Stanowisko organów podatkowych
Zdaniem organów podatkowych z powyższych przepisów wynika, że w związku z nabywaniem biletów lotniczych od zagranicznych podatników nie dochodzi do importu usług, gdyż zobowiązanym do rozliczenia tej transakcji będzie usługodawca, tj. zagraniczny podmiot. Wobec powyższego, na usługobiorcy, polskim podatniku, nie będzie ciążył obowiązek wykazania tej transakcji w ewidencji dla podatku VAT. Tytułem przykładu można wskazać tutaj następujące interpretacje indywidualne:
- Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 29 listopada 2012 r. (sygn. IPTPP2/443-816/12-4/eR),
- Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 30 października 2013 r. (sygn. IBPP4/443-353/13/PK),
- Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 8 grudnia 2014 r. (sygn. ILPP4/443-498/14-2/ISN),
- Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 19 marca 2019r. (sygn. 0111-KDIB3-3.4012.381.2018.1.PK).
Jak czytamy w ostatniej z nich: „(…) Odnosząc powyższe przepisy prawa podatkowego do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku stwierdzić należy, że Wnioskodawca dokonując zakupu usług lotniczych staje się nabywcą usługi, wykonanej przez zagranicznego przewoźnika. Zatem na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek jej opodatkowania, bowiem ustawodawca w żaden sposób nie wiąże tego obowiązku z nabywcą usługi - nie występuje w przedmiotowej sprawie import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy. W przypadku świadczenia ww. usługi, to usługodawca (przewoźnik) jest podatnikiem obowiązanym do rozliczenia podatku. Podsumowując powyższe stwierdzić należy, że w przypadku kiedy zagraniczny przewoźnik nie posiada w Polsce siedziby ani stałego miejsce prowadzenia działalności, po stronie Wnioskodawcy nie występuje import usług (…)".
Analizując przywołane przepisy prawa oraz prezentowane stanowisko organów podatkowych, należy dojść do wniosku, iż podatnicy nabywający od zagranicznych przewoźników bilety lotnicze dotyczące przewozu osób nie są zobowiązani do wykazania importu usług w prowadzonym na potrzeby podatku od towarów i usług rejestrze JPK VAT.
