Ustawa o maksymalnych cenach energii
Od 4 listopada obowiązuje tzw. ustawa o maksymalnych cenach energii elektrycznej („Ustawa”)[1]. Na jej podstawie opublikowano już także wzór oświadczenia składanego przez uprawnione podmioty[2].
Przedsiębiorca z sektora mikro, małych lub średnich przedsiębiorstw („MŚP”) powinien złożyć wskazane oświadczenie do 30 listopada 2022 roku by skorzystać z niższych, ustawowych cen energii.
Oświadczenie jest dobrowolne i należy je złożyć dostawcy prądu. Pozwoli ono na skorzystanie z maksymalnej ceny energii na poziomie 785 zł/MWh do końca 2023 roku.
Kto może liczyć na niższe ceny?
Definicja MŚP zgodnie z Prawem przedsiębiorców
Ustawa definiuje MŚP, w zakresie w jakim zużywa on energię elektryczną na potrzeby swojej podstawowej działalności, poprzez odesłanie do przepisów Prawa przedsiębiorców[3]. Zgodnie z nimi, status MŚP weryfikowany jest pod względem liczby zatrudnionych pracowników oraz danych finansowych przedsiębiorcy (rocznego obrotu netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych lub sumy aktywów jego bilansu). Kryteria definicji MŚP zgodnie z Prawem przedsiębiorców kształtują się następująco:
Przedsiębiorca powinien spełniać powyższe kryteria w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych.
Definicja MŚP zgodnie z przepisami UE
Mikro, małych i średnich przedsiębiorców definiuje także prawodawstwo unijne[4]. Zgodnie z nim, do kategorii MŚP należą przedsiębiorstwa, które zatrudniają mniej niż 250 pracowników i których roczny obrót nie przekracza 50 milionów EUR, lub roczna suma bilansowa nie przekracza 43 milionów EUR – limity zatrudnienia oraz danych finansowych są więc zbieżne z uregulowaniem Prawa przedsiębiorców. Kluczowa różnica w definicji MŚP związana jest z uwzględnianiem w prawie unijnym powiązań badanego przedsiębiorcy z innymi podmiotami.
W przypadku spółki będącej częścią większej grupy kapitałowej konieczne może być zatem dodanie do siebie liczby pracowników oraz danych finansowych powiązanych jednostek i rozpatrywanie limitów w kontekście sumy tych czynników.
Ważne
Mała polska spółka, która jest częścią międzynarodowego koncernu, może zaliczać się do grona MŚP przy braku uwzględnienia powiązań z innymi spółkami z grupy oraz jednocześnie przekraczać limity zatrudnienia i danych finansowych po wzięciu pod uwagę spółek powiązanych.
Uzasadnieniem dla powyższej definicji mikro, małego i średniego przedsiębiorcy jest przekonanie, iż MŚP na tle większych podmiotów gospodarczych wyróżnia przede wszystkim ograniczony dostęp do środków inwestycyjnych oraz większe ryzyko utraty płynności finansowej. Wymagają więc one szczególnej ochrony. W przypadku formalnie małej spółki, za którą jednak stoją przedsiębiorstwa o znacznie większej skali działalności, wskazane czynniki po prostu nie występują.
Błąd ustawodawcy czy celowe działanie?
Czy w takim razie mały i średni przedsiębiorca w rozumieniu Ustawy o maksymalnych cenach energii jest innym podmiotem niż mały i średni przedsiębiorca w rozumieniu uregulowań obowiązujących w całej Unii Europejskiej, w tym w ramach szeregu instrumentów wdrożonych przez polskie przepisy oraz finansowanych zarówno ze środków krajowych jak i unijnych?
Uzasadnienie Ustawy nie dostarcza w tym zakresie wskazówek. Zgodnie z doniesieniami prasowymi[5], Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało, że oparcie się w Ustawie jedynie na definicji z Prawa Przedsiębiorców było celowe. Resort wskazuje, iż wsparcie dot. cen energii elektrycznej nie powinno dyskryminować żadnego podmiotu ze względu na wchodzenie w skład grupy kapitałowej. Czy rozstrzyga to dylemat przedsiębiorców, których dotyczy wskazane zagadnienie?
Niespójność omawianej regulacji z systemem pomocy państwa budowanym od lat na obszarze całej Unii Europejskiej może z pewnością niepokoić. W szczególności, iż wprowadzenie wyłomu w definicji MŚP wydaje się być wprost niezgodne z Rozporządzeniem Rady (UE) 2022/1854[6], które umożliwiło tymczasowe rozszerzenie na MŚP możliwości podjęcia interwencji publicznych w zakresie ustalania cen energii elektrycznej.
Z jednej strony wprowadzone rozwiązanie ma na celu ochronę szerokiego grona przedsiębiorców i zminimalizowanie skutków, jakie mogą wiązać się z drastycznym wzrostem kosztów działalności przedsiębiorstw. Z drugiej jednak strony niepewność w jakiej znaleźli się przedsiębiorcy należący do grup kapitałowych może rodzić ryzyka biznesowe. Potrzebne są zatem pilne zmiany w prawie lub rozstrzygnięcie wskazanego dylematu w sposób bardziej przekonujący i prawnie relewantny niż doniesienia prasowe.
[1] Ustawa o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku z 27 października 2022 roku, Dz.U. z 2022 r. poz. 2243
[2] Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 10 listopada 2022 r. w sprawie wzoru oświadczenia odbiorcy uprawnionego, Dz.U. z 2022 r. poz. 2299
[3] Ustawa Prawo przedsiębiorców z dnia 6 marca 2018 r. (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162)
[4] Między innymi w zaleceniu Komisji 2003/361/WE z dnia 6 maja 2003 r. dotyczące definicji mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (Dz.U. L 124 z 20.5.2003) analogicznie np. w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu Tekst mający znaczenie dla EOG (Dz.Urz. UE L 187 z 26.06.2014)
[5] Dziennik Gazeta Prawna, Paweł Kubicki, „Cena maksymalna za energię ma nie dyskryminować”, dostęp dnia: 18.11.2022 r. na: https://serwisy.gazetaprawna.pl/energetyka/artykuly/8582276,cena-maksymalna-za-energie-wsparcie-firm.html
[6] Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1854 z dnia 6 października 2022 r. w sprawie interwencji w sytuacji nadzwyczajnej w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii, którym wprowadzono tymczasowe rozszerzenie na MŚP interwencji publicznych w zakresie ustalania cen energii elektrycznej (Art. 12 rozporządzenia).
