Zmiany stóp procentowych a oprocentowanie pożyczek wewnątrzgrupowych

Przy ustalaniu stopy oprocentowania pożyczek zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi należy zawsze dokonać weryfikacji, czy w momencie zawierania transakcji finansowej stopa oprocentowania określona w umowie pożyczki jest rynkowa. Rynkowość powinna być analizowana,  mając na względzie wszystkie warunki transakcji oraz to, czy stopa oprocentowania transakcji nie przekracza maksymalnej stopy oprocentowania.

W środę, 4 czerwca 2025 r. zakończyło się dwudniowe posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej. Zgodnie z przewidywaniami, Rada Polityki Pieniężnej (RPP) pozostawiła stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego (NBP) na niezmienionym poziomie – stopa referencyjna nadal wynosi 5,25%. Czerwcowy komunikat, poza aktualizacją danych makroekonomicznych z kraju i zagranicy, nie różni się istotnie od majowego, który stanowił uzasadnienie dla wcześniejszej obniżki stóp o 50 punktów bazowych.

Część ekonomistów wskazuje, że istnieje przestrzeń do obniżek stóp referencyjnych NBP jeszcze w roku 2025. Zdaniem ekspertów istnieje szansa, iż RPP do lipca obniży stopy procentowe o 25 punktów bazowych, a kolejne redukcje mogą nastąpić we wrześniu i listopadzie, co doprowadzić może do spadku stopy referencyjnej do poziomu 4,50% na koniec 2025 roku. Tendencja spadkowa trwająca od 7 września 2023 r. z poziomu 6,75% do obecnych 5,25% stanowi  powolny, acz obiecujący kierunek w stronę cyklu łagodzenia polityki pieniężnej.

Każda podwyżka stopy referencyjnej NBP zmienia maksymalną dopuszczalną stopę oprocentowania określoną w Art. 359 Kodeksu Cywilnego, a zatem ma implikacje na maksymalną stopę oprocentowania pożyczek.

Zmiany maksymalnej stopy oprocentowania w ostatnich latach przedstawia poniższa tabela:

Niezależnie od charakteru zmiany otoczenia rynkowego, obniżka stóp procentowych wpływa na zmianę poziomu oprocentowania finansowania, które strony transakcji finansowej byłyby skłonne zawrzeć. W rezultacie podmioty powiązane, uczestniczące w transakcjach finansowych, muszą monitorować, czy warunki zawarte w umowie nadal odpowiadają rynkowym, czyli takim, na jakich podobną transakcję zawarłyby również podmioty niepowiązane.

Jakie działania podjąć by nie narazić się na kwestionowanie warunków transakcji finansowych?

Dla umów zawartych w przeszłości

W przypadku przygotowania dla danej transakcji finansowej analizy porównawczej, należy sprawdzić, czy jest ona aktualna. Zgodnie z Ustawą o CIT, taka analiza porównawcza musi być aktualizowana nie rzadziej niż co trzy lata, chyba że zmiana otoczenia ekonomicznego w stopniu znacznie wpływającym na sporządzoną analizę uzasadnia dokonanie aktualizacji analizy porównawczej.

W przypadku umów, gdzie występuje zmienne oprocentowanie, a analiza porównawcza nie była aktualizowana w ciągu ostatnich trzech lat lub obecny poziom oprocentowania transakcji nie mieści się w przedziale wykazanym w analizie, rekomendujemy aktualizację analizy porównawczej w oparciu o najnowsze dane rynkowe.

W przypadku umów o stałym oprocentowaniu, gdy analiza porównawcza nie była aktualizowana w ciągu ostatnich trzech lat, również rekomendujemy zaktualizowanie takiej analizy porównawczej w oparciu o najnowsze dane rynkowe.

Dla umów zawieranych obecnie

Podatnik, który planuje zawarcie transakcji finansowej musi dokonać weryfikacji, czy w momencie zawierania transakcji finansowej stopa oprocentowania określona w umowie:

• nie przekracza maksymalnej stopy oprocentowania w dniu zawierania umowy pożyczki,
• na tle ogółu warunków pożyczki jest rynkowa, tzn. analogiczne warunki transakcji zawarłyby ze sobą podmioty niepowiązane.

UWAGA: Nieprzekraczanie maksymalnej stopy oprocentowania nie oznacza automatycznie rynkowość oprocentowania pożyczki – każdorazowo  powinno to być analizowane 

Polityka cen transferowych

Podatnicy, którzy chcą być przygotowani na zmiany rynkowe w otoczeniu przedsiębiorstwa mogą zdecydować się na przygotowanie własnej polityki cen transferowych. Jest to dokument, który stanowi zbiór praktyk stosowanych przez przedsiębiorstwo lub całą grupę kapitałową w obszarze cen transferowych. Polityka cen transferowych stanowi procedurę, która będzie w przyszłości regulowała zasady w takich obszarach przedsiębiorstwa jak:

• wycena transakcji z podmiotami powiązanymi,
• sposób dokumentowania transakcji – wzorce dokumentacji cen transferowych,
• zasady gromadzenia dokumentów źródłowych i informacji niezbędnych do dokumentowania transakcji,
• osobę odpowiedzialną za zarządzaniem ryzykiem cen transferowych w przedsiębiorstwie,
• wykonanie dokumentacji cen transferowych i innych obowiązków w tym obszarze, a także sposób ustalenia ceny, zasady spłat finansowania, a także wpływ zmiany wysokości stóp procentowych na transakcje przeprowadzane między podmiotami powiązanymi.