Ten i tak dość długi katalog towarów został ponownie poszerzony 1 września oraz planowane są kolejne aktualizacje 1 grudnia bieżącego roku.

System monitorowania przewozu towarów – na czym polega i w jakim celu został wprowadzony

System monitorowania przewozu reguluje ustawa z dnia 9 marca 2017 r. „o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi”. Zawiera ona zasady oraz odpowiedzialność za nieprzestrzeganie obowiązków związanych z drogowym przewozem towarów wrażliwych.

Podmioty gospodarcze są zobowiązane do zgłaszania przewozów towarów wrażliwych, dokonywanych po drogach publicznych i sieci kolejowej do rejestru prowadzonego w systemie teleinformatycznym przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

Celem tej ustawy jest ochrona legalnego handlu towarami wrażliwymi oraz ograniczenie poziomu uszczupleń w najbardziej dochodowych podatkach, to jest podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym.

Towary wrażliwe – jakie to towary

Towary wrażliwe to dość długi katalog towarów, wrażliwych z podatkowego punktu widzenia ze względu na bardzo duże ryzyko oszustw tranzytowych. Należą do nich m.in. paliwa silnikowe, paliwa opałowe, oleje smarowe i preparaty smarowe, wyroby zawierające alkohol etylowy oraz metylowy, alkohol całkowicie skażony, susz tytoniowy, czy produkty lecznicze, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne zagrożone brakiem dostępności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Pełna lista towarów wrażliwych podatkowo i ich klasyfikacja w CN jest zawarta w art. 3 ust. 2 ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów, a także jest zamieszczona na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC).

LIST OF COMMODITIES UNDER MONITORING SYSTEM

Wyjątki od obowiązkowego zgłaszania przewozu towarów wrażliwych

Jak niemal wszędzie tak i tu występuje szereg wyłączeń od obowiązku zgłaszania przewozu towarów wrażliwych w systemie SENT. Pełny katalog możemy znaleźć w art. 3 ust. 4-10 ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów. Pod obowiązkowy system monitorowania nie podlegają między innymi towary:

• przewożone w paczkach pocztowych przez operatorów pocztowych,
• stanowiące przesunięcie międzymagazynowe,
• objęte procedurą celną: tranzytu, odprawy czasowej, składowania przetwarzania lub wywozu a także powrotnego wywozu,
• przemieszczane w ramach procedury zawieszenia poboru akcyzy z zastosowaniem systemu EMCS,
• przewożone w opakowaniach jednostkowych poniżej określonego progu (np. 1,5 l, 5 l, 26 kg),
• których masa brutto w dostawie nie przekracza 500 kg lub jej objętość nie przekracza 500 litrów (wyjątek susz tytoniowy i alkohol całkowicie skażony – w tych przypadkach każda dostawa jest monitorowana),
• szczególne, wymienione w przepisach wykonawczych,

W przypadku leków obowiązek zgłoszenia zależy od ich nazwy, wielkości opakowania, postaci, mocy.

Sposób dokonywania zgłoszeń

Zgłoszenie przewozu towarów wrażliwych do elektronicznego rejestru zgłoszeń w systemie SENT oraz jego uzupełnienie i aktualizacja odbywa się za pomocą usługi „e-Przewóz”. Usługa ta jest świadczona za pośrednictwem platformy PUESC. Tak więc, aby dokonać zgłoszenia, dany podmiot musi założyć konto na platformie PUESC.

Na kim ciąży obowiązek dokonywania zgłoszeń?

Do dokonywania poszczególnych zgłoszeń zobligowani są:

• podmiot wysyłający towary,
• podmiot odbierający towary,
• przewoźnik towarów.

Sankcje za nieprzestrzeganie obowiązku

W przypadku gdy zobligowany podmiot nie dokonana zgłoszenia w systemie SENT, lub zgłoszenie wykona w sposób nieprawidłowy, to środki transportu lub towar mogą zostać zatrzymywane lub zaplombowane. Ponadto, grozi kara finansowa od 10.000 do 100.000 zł a także mandat dla przewoźnika w wysokości od 5.000 do 7500 zł.

Zmiany w ustawie od 1 września 2019

Pomimo, że ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi jest dość nowa (obowiązuje nieco ponad 2 lata), doczekała się już kilku nowelizacji. Najnowsza weszła w życie z dniem 1 września 2019.

Główną zmianą jest rozszerzenie zakresu regulacji ustawy SENT, która poza przewozem olejów opałowych reguluje także ich obrót oraz  pośrednio ich zużycie. Ustawodawca zmienił nawet z tego tytułu nazwę ustawy na “o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi.”

• Przed nowelizacją ustawy, obowiązkowemu zgłaszaniu podlegały jedynie przewozy olejów opałowych dokonywane na rzecz przedsiębiorców, w ilości przekraczającej 500 litrów. Wskutek zmian, monitorowaniu podlega w zasadzie cały obrót olejami opałowymi, bez względu na ilość oraz status nabywcy, czyli także przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Zmieniono także ustawę o podatku akcyzowym rozszerzając definicję podmiotu odbierającego poprzez objęcie nią “zużywającego podmiotu olejowego” nieprowadzącego działalności gospodarczej (nabywca) oraz pośredniczącego podmiotu olejowego (sprzedawca).
• Dotychczasowe papierowe oświadczenia potwierdzające przeznaczenie oleju opałowego do celów opałowych zastąpiono systemem elektronicznym (platforma PUESC lub Portal Podatkowy).
• Zarówno zużywające jak i pośredniczące podmioty olejowe, poza procedurą zawieszenia poboru, zobligowane są dokonać tak zwanego zgłoszenia rejestracyjnego uproszczonego przed podjęciem pierwszej czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych przeznaczonych do celów opałowych (wyjątek: rejestracji nie muszą dokonywać podmioty nabywające oleje opałowe w punktach sprzedaży detalicznej w opakowaniach jednostkowych o masie brutto nie przekraczającej 30 kg lub objętości nie przekraczającej 30 litrów w łącznej ilości nieprzekraczającej jednorazowo odpowiednio 100 kg lub objętości 100 litrów).
• Sprzedawca jest zobowiązany rejestrować w systemie SENT wszystkie transakcje z użyciem oleju opałowego przeznaczonego do celów opałowych, a nabywca jest zobligowany do potwierdzenia odbioru, ze wskazaniem ilości faktycznie odebranego oleju.

Celem nowelizacji ustawy jest uszczelnienie systemu podatkowego w zakresie obrotu olejami opałowymi i olejami napędowymi przeznaczonymi do celów opałowych oraz pozostałymi ciekłymi paliwami opałowymi.

Jak wyżej wspomniano, nowe regulacje weszły w życie 1 września 2019 r., jednakże do 31 marca 2020 r. podmioty mają prawo korzystać z dotychczasowych przepisów.

Kolejne nowelizacje planowane od grudnia 2019

Jakby zmian było mało, planowane są już kolejne. Jak wynika z rozporządzenia Ministerstwa Finansów,  opublikowanego w Dzienniku Ustaw dnia 22 sierpnia 2019, od grudnia 2019 systemem monitorowania przewozu towarów objęty ma być także przewóz gazów LPG (propan, butan i mieszaniny propanu oraz butanu) i to bez względu na ilość w danej przesyłce. Wyłączenie dotyczy towarów objętych procedurą celną tranzytu, składowania, odprawy czasowej, przetwarzania, wywozu albo powrotnym wywozem oraz przemieszczanych z zastosowaniem krajowego systemu teleinformatycznego, a także przewożonych w opakowaniach jednostkowych, których masa brutto nie przekracza 61 kg lub objętość nie przekracza 85 litrów.

Powód objęcia systemem monitorowania przewozu gazów LPG jest tożsamy jak w przypadku olejów opałowych – walka z nadużyciami podatkowymi.

Fiskus kierując się chęcią redukcji wielomilionowych uszczupleń budżetowych oraz wsparciem legalnej konkurencji regularnie nakłada nowe obowiązki na podmioty zajmujące się przewozem drogowym towarów wrażliwych oraz regularnie rozszerza katalog towarów zaliczanych do wrażliwych z podatkowego punktu widzenia. Ustawa „o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi” w bardzo krótkim czasie została wielokrotnie nowelizowana. Zatem, w najbliższej przyszłości możemy się zapewne spodziewać, że zostanie ponownie poszerzona o kolejne towary w celu wyeliminowania nadużyć podatkowych w zakresie podatku VAT i akcyzy  a co za tym idzie także w celu zwiększenia wpływów z tych podatków do budżetu państwa.